Pasamano

Kahapon, natuklasan ng apo ko na masarap maglaro sa malapad na pasamano ng bintanang may rehas sa kuwartong sinilangan ko't ngayo'y silid-tulugan tuwing umuuwi ako kina Inay at Itay. Sa kabila ng rehas ng bintanang ito daw nakasilip si Itay at ang Ate ko nang ipinananganganak ako ni Inay.

Sa kuwartong iyon natutulog ang Lola kong noong maliit pa ako'y siya lamang may radyo sa aming bahay. Kaya madalas ako doon kahit noong halos wala pa akong muwang--nakikinig ng dramang kinagigiliwan ni Lola, pinapanood siyang suklayin nang paulit-ulit at pagkaraa'y pusurin ang mahabang puting-puti niyang buhok, at sumusubsob sa saya niya hanggang maidlip ako. At nang lumaki-laki na ako, mula sa pasamanong iyon ako tumatalon at nagkukunwang lumalangoy sa kama ni Lola--ang malambot na kutson ang dagat ko, at ang malalaking unan ang aking mga alon.

Sa pasamanong iyon din kami naglalaro ng Ate ko, at, nang magsawa na siya dito, ng mga pinsan ko. Isang tag-araw, ipinasya naming magpipinsan na gawing tindahan ang pasamanong iyon. Ibinili ako nina Inay at Itay, na may tindahan sa palengke, ng sari-saring paninda at ang mga tiyo't tiya ko, at mas matatandang pinsan, ang aming mga parukyano.

Nang magkaanak ang Ate ko, madalas din silang maglaro sa pasamano. Umaakyat pa nga sila sa mga rehas nito. Isa sa dalawa kong pamangkin ang ama ng apo kong ito na kahapon nga'y natuklasan ang ligayang dulot ng pasamanong ito, anim na araw bago siya mag-isang taon.